Tentoonstelling Breitner in Rijksmuseum: Meisje in kimono

Het Rijksmuseum brengt voor het eerst alle versies van Meisje in kimono door George Hendrik Breitner bij elkaar.

De talloze variaties van een meisje in kimono, die geldt als icoon van het japonisme, ontstonden in de jaren 1893-96. Het jonge model Geesje Kwak poseerde voor bijna al zijn schilderijen en werd zo door Breitner onsterfelijk gemaakt. De tentoonstelling is gebaseerd op nieuw onderzoek en laat voor het eerst de (voor zover bekend) volledige serie van 14 schilderijen zien, waaronder een tot nu toe onbekend Meisje in rode kimono uit particuliere collectie. Naast schilderijen worden ook tekeningen, schetsen en foto’s getoond die de kunstenaar ter voorbereiding hierop maakte. De tentoonstelling is van 20 februari tot en met 22 mei 2016 te zien in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum.

Door aantekeningen in zijn schetsboek en foto’s weten we dat het Geesje Kwak was die tussen haar 16de en 18de jaar voor de schilder poseerde. Geesje Kwak was afkomstig uit een Zaans schippersgezin en verhuisde in 1880 naar Amsterdam. Haar jonge onschuldige gezicht en ranke lichaam dragen sterk bij aan de uitstraling van tere sensualiteit die de hele serie kenmerkt.

Geesje Kwak poseerde afwisselend in een rode, witte en blauwe Japanse kimono. Vanaf zijn verblijf in Parijs in 1884, waar het Japonisme het modebeeld beheerste, was Breitner gefascineerd door de Japanse kunst. Ook in Nederland werden in die jaren Japanse avonden gehouden en Japanse prenten tentoongesteld. Breitner verzamelde deze houtsneden ook zelf.

Er zijn in het verleden vaker tentoonstellingen gewijd aan dit geliefde thema van Breitner, echter nooit eerder werden alle schilderijen van Meisje in kimono bij elkaar getoond. Door alle Meisjes in kimono samen te tonen in combinatie met de voorstudies in de vorm van tekeningen, schetsen, foto’s, Breitners schildersezel en -kist geeft de tentoonstelling bovendien een indruk van de manier waarop de schilder te werk ging in zijn atelier aan de Lauriergracht in Amsterdam. Het bijeenbrengen van de hele reeks bood de uitgelezen kans om technisch onderzoek te doen, waardoor verrassende nieuwe inzichten zijn opgedaan die op de tentoonstelling en in de bijbehorende publicatie uitgebreid aan bod komen.

In totaal zijn 20 schilderijen te zien, waaronder 13 meisjes in kimono en 1 naakt. Verder worden er 15 tekeningen en 15 foto’s getoond, plus Japanse prenten. Bovendien zijn er twee prachtige kimono’s uit dezelfde tijd als de exemplaren gedragen op de schilderijen.

George Hendrik Breitner is in 1857 geboren in Rotterdam. In 1876 ging hij naar de academie in Den Haag en werkte daarna een jaar in het atelier van Willem Maris. In deze beginperiode werd hij beïnvloed door de schilders van de Haagse School. Breitner koos zijn modellen bij voorkeur uit de lagere klassen: arbeiders, dienstmeisjes en bewoners van volkswijken. Hij zag zichzelf als le peintre du peuple, schilder van het volk. In 1886 verhuisde hij naar Amsterdam, waar hij o.a. het stadsleven vastlegde in schetsen, schilderijen en foto’s. Soms maakte hij van één onderwerp verschillende afbeeldingen, vanuit verschillende standpunten of in andere weersomstandigheden. Foto’s dienden soms als direct voorbeeld voor een bepaald schilderij, zoals bij de meisjes in kimono. Breitner was een tijdgenoot van Isaac Israëls. Beide schilders worden gerekend tot het Amsterdamse impressionisme.

Elke zaterdag en zondag zijn er instaprondleiding in het Nederlands. De rondleiding kost € 5,00 per persoon. Het is ook mogelijk om een groepsrondleiding te boeken (in Nederlands en Engels). Op zondag 28 februari is er een Rijkslezing door Suzanne Veldink, junior conservator 19de-eeuwse schilderkunst. Om deze Rijkslezing Breitners Meisjes in Kimono bij te kunnen wonen betaal je € 15,00 per persoon. De Rijkslezing is van 14.00 tot 15.00 uur. Daarnaast zijn er diverse workshops tussen 12 maart en 22 mei, waaronder Modeltekenen en Portretfotografie, allen in het teken van Breitner.

Het Rijksmuseum is te vinden aan Museumstraat 1 in Amsterdam en is elke dag geopend van 09.00 tot 17.00 uur. Om binnen te komen betaal je € 17,50, maar jongeren tot en met 18 jaar en bezitters van onder andere een museumkaart komen gratis naar binnen. Heb je een CJP? Dan krijg je 50% korting op de reguliere ticketprijs.

Bron: Rijksmuseum